Cliënten zelf steunkousen laten aantrekken: wat levert het op?

Het idee is simpel: eerst kijken wat iemand zélf kan met een gepast hulpmiddel, pas daarna zorg inzetten. Ergocoach Catja Koppenhagen van Careyn begeleidt al een aantal jaar cliënten en teams in een buitengebied van Rotterdam en ziet dagelijks wat het oplevert. ‘Als cliënten het zelf kunnen doen, krijgen ze hun regie terug en stromen de routes minder snel vol. Dat vermindert werkdruk,’ zegt ze. ‘Dit past ook helemaal in de tijdsgeest van onze maatschappij, waarin we het kijken naar mogelijkheden weer voorop zetten, voor meer zelfredzaamheid onder ouderen.’

Uitleg 

Koppenhagen start altijd met uitleg aan cliënten over het ‘waarom’ van het zelf aantrekken. ‘Ik leg uit dat wensen hierin heel persoonlijk zijn, en dat verzorgenden niet kunnen garanderen dat ze exact op de gewenste tijd komen voor de kousen. Als je het zelf kunt, benut je de werking van de kousen beter door de juiste timing én bepaal je je eigen ritme.’ Volgens de ergocoach leren cliënten zo ook weer optimistischer kijken naar hun leven: ‘Door te ontdekken wat eigenlijk nog zelf gaat en wat voor voorrecht dat is, in plaats van zorg zien als iets waar je recht op hebt.’

Demonstratie met hulpmiddelen 

Daarna laat Koppenhagen verschillende hulpmiddelen zien, variërend van Handyleg/fix tot Doff N’Donner. ‘Ik demonstreer hoe de hulpmiddelen werken, kijk samen wat past bij de cliënt. We oefenen vervolgens samen, zo nodig ook met de mantelzorger. Ik maak vervolgens een instructiefilmpje op de telefoon van de cliënt, zodat dit altijd terug te kijken is’, legt ze uit. ‘Ik laat het hulpmiddel en mijn nummer achter, de cliënt gaat zelf oefenen. Vaak is het genoeg om nog één keer mee te kijken, daarna kunnen veel mensen het zelf. Als ik na een paar dagen bel om te vragen hoe het gaat, krijg ik bijna altijd een vrolijke, trotse cliënt aan de lijn.’

Niet meer wachten 

In de teams waarin cliënten zoveel mogelijk zelf hun steunkousen aan- en uittrekken, houden verzorgenden volgens Koppenhagen meer tijd over voor andere zaken. ‘Het geeft ook positieve energie dat we zo echt de zelfredzaamheid verkennen en stimuleren, oog hebben voor wat nog wél kan. Cliënten krijgen er meer vrijheid en zelfstandigheid voor terug en ze hoeven niet meer op de verzorgende te wachten’, zegt ze. Om ook huisartsen deze voordelen te laten inzien, gaat Koppenhagen regelmatig met haar koffer vol hulpmiddelen langs om het gesprek aan te gaan. ‘Er wordt makkelijk verwezen naar twee keer per dag hulp voor steunkousen, dat moet echt anders. Open het gesprek aangaan en uitleggen blijkt goed te werken.’

Zelfredzaamheidskoffer 

Volgens Koppenhagen is deze werkwijze een slimme manier om zorg beschikbaar te maken voor degenen die het echt nodig hebben. ‘Careyn heeft inmiddels een hele zelfredzaamheidskoffer gemaakt, ook voor bijvoorbeeld oogdruppelen, wassen en aankleden. Ook bij deze handelingen kijken we kritisch wat nodig is en waar iemand het zelf kan, al dan niet met een hulpmiddel. Deze manier van werken vraagt veel uitleg en een goed gesprek, maar levert veel op. Verzorgenden zijn enthousiast over het stimuleren van de zelfredzaamheid op deze manier. Zij steken ook collega’s aan die daar wat minder positief in staan, net als dat de tevreden cliënten dat doen.’